Back in the USSR – ანუ ნოსტალგია საბჭოთა საქართველოზე

ახლო წარსულში ჩვენი ქვეყანა 70 წლის მანძილზე იმყოფებოდა საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში, ჩვენ ვიყავით დიდი იმპერიის პერიფერიული უბნის ტერიტორიაზე მცხოვრები ხალხი, და მოსკოვის (ანუ ცენტრალური მთავრობის) გარეშე ფილმის გადაღებაც კი არ შეგვეძლო, უკვე წამოიზარდა თაობა რომელსაც ამ ეპოქაში არ უცხოვრია, მათ შორის მეც მხოლოდ ექვს წელიწადს მომიწია საბჭოთა საქართველოში ცხოვრებამ და რამდენადაც ეს პერიოდი ჩემი ცხოვრების პირველი ექვსი წელი იყო და საბჭოთა კავშირისთვის ბოლო რღვევის წლები ამდენად მეც არაფერი მიგრძვნია და ვერაფერს ვიტყვი პირადი გამოცდილებიდან თუ როგორი იყო ამ სივრცეში ცხოვრება.

  აი ესაა სწორედ ის კოზირი რომელიც ძველ თაობას უჭირავს ჩვენთან შედარებით და ყოველთვის გვახსენებს რომ ჩვენ უბრალოდ არ გვაქვს გამოცდილება იმის თუ რა კარგი იყო 37 მანეთად გადაფრენა მოსკოვში, ის რომ ყველა „მუშაობდა“ ყველას სამსახურიდან რაღაც მოქონდა (როგორ გეკადრებათ, კი არ იპარავდა) და ამიტომ ჩვენ უსამართლოდ ვაძაგებთ საბჭოთა კავშირს. მოკლედ ყველამ იცით ეს ფუნდამენტური განსხვავება ჩვენსა და ჩვენს ბებია-პაპებს(მამებს, ბიძებს) შორის, მათ ცნობიერებაში ვეღარ ამოშლი იმ „კარგი“ ცხოვრების ნოსტალგიას სადაც ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი წლები გაატარეს, მაგალითად ბებიაჩემს მე და დედაჩემი უკვე წლებია სტალინზე ვეკამათებით, მასზე ათასი სისაძაგლე გვითქვამს და მომენტს არ ვუშვებთ რომ სტალინის ნამდვილი სახე დავანახოთ, თუმცა ბებიასთვის სტალინი ალბათ ყოველთვის კეთილი გმირი და ბელადი იქნება, რომელსაც თურმე მთელი ცხოვრება ერთი კიტელი ეცვა (როგორ ზრუნავდა ხალხზე რომ საკუთარი თავისთვის მეტი ვერ გაიმეტა) და რომელიც რუსთაველზე ხელებგაშლილი იდგა სამთავრობო კოლონაში ნელა მოძრავ კაბრიოლეტში, ბებიას შეიძლება სკლეროზის გამო დაავიწყდეს ძმიშვილის სახელი მაგრამ არასდროს დაავიწყდება თავისი თვალით ნანახი ეს დაუვიწყარი სცენა.

გასაკვირი სულაც არაა ეს მოვლენა, როცა ბებიაჩემის და კამათში დამარცხდა ასეთი რამ თქვა; რა ვქნა ჩვენ ასე გაგვზარდეს და ჩაგვაგონესო. ეს თაობა სულ სხვანაირად სხვა გარემოში გაიზარდა, სხვა მენტალობით, მათ  მართლაც ჩააგონეს რომ სტალინი და ლენინი ბელადები იყვნენ, რომ შრომამ შექმნა ადამიანი, რომ კომუნიზმი ნიშნავს ყველას ყველაფერი თანაბრად ექნება და ა.შ.. მათ გამოიარეს მსოფლიო ომი და სტალინის იმპერიის უზარმაზარი ფსიქოლოგიური მანქანის ზეგავლენა, მაგრამ სულ სხვაა 50-60-იანების თაობა, რომელთაც მოწიფულობის დროს უკვე ბრეჟნევის უძრაობის ხანა დახვდათ, და მათი „კარგი“ და სანატრელი ცხოვრება მთლიანად ყალბ ფასეულობებზე აიგო, საბჭოთა კავშირის „კარგი“ ცხოვრებისგან მოსაგონრად და სანატრელად დარჩა არა სტალინის ბელადობა და კომუნიზმის გულწრფელი იდეალისტური  სულისკვეთება არამედ მოსკოვში 37 მანეთად გადაფრენა და რუს ქალებთან იმის გაკეთება რაც იდეაში ქართველ ქალს არ ეკადრება.  კარგ მოგონებად დარჩა ტოტალური უსაქმურობა და სახელმწიფო ქონების მითვისების ტოტალური შესაძლებლობა.

ადრე მეგონა რომ ეს სენი მხოლოდ მამაჩემის თაობას სჭირდა, მაგრამ მერე გავიგე რომ ვცდებოდი გაცილებით ახალგაზრდებიც ყოფილან ამ ნოსტალიგიით დაავადებულნი, რომლებიც დამოუკიდებელ სამშობლოს, და სახელმწიფოებრიობას ურჩევნიათ საბჭოთა თითქმის უფასო გაზი, იაფი ელ. ენერგია, მოპარვის  შესაძლებლობა  სოციალური სტატუსის ფარგლებში. ყალბი ფასეულობები და სახელმწიფოებრიობის არ ქონა, უფრო მეტიც მოქალაქეობრივი შეგნების არ არსებობა.

ამას წინათ თბილისის ფორუმზე ვათვალიერებდი თემას „საბჭოთა თბილისის სურათები“ სადაც ამ ეპოქის მრავალ სურათთან ერთად იუზერებში ჭარბობდა განწყობა: „ღმერთო რა სიმშვიდე იყო მაშინ“ სიმშვიდე ნამდვილად იგრძნობა საბჭოთა თბილისის სურათებში და რაღაცნაირი სასიამოვნო იმ ეპოქისთვის დამახასიათებელი სისადავე, შენობებში ხალხში და ზოგადად გარემოში. მაგრამ ყველაფერს აქვს მეორე მხარე ეს სიმშვიდე კი ასეთი კომენტარით შეაფასა ერთმა იუზერმა: „ათასობით დახვრეტილი, დაჭერილი, გადასახლებული და გაუბედურებული ქართველის ხარჯზე დამყარებული სიმშვიდე!“ რასაც კომუნისტური ნოსტალგიით შეპყრობილი აქტიური იუზერის მხრიდან მოყვა ასეთი პასუხი: „გაზეპირებული ფრაზებით რომ ლაპარაკობ, დაითვალე რამდენი ხალხი დაიხოცა 90-იანი წლების შემდეგ თავისუფალი საქართველოს „მშენებლობაში” დაკარგული ტერიტორიები, დაკარგული სიმშვიდე, გაჩანაგებული განათლების სისტემა, უკულტურობა, უფულობა, უიმედობა..
ხალხმა სახე დაკარგა.. ბავშვებს ბავშვობა დაეკარგა და ამას ბოლო არ უჩანს. უკარით ტაში 26 მაისს დამოუკიდებლობას და იყავით“

კი ბევრი რამ დავკარგეთ, ბევრი რამ ცუდისკენ შეიცვალა, მაგრამ ნორმალურ ადამიანს უნდა რცხვენოდეს როცა მის ქვეყანაში ძალიან ბევრი ადამიანი ფიქრობს ასე. 90-იანების შემდეგ თუ ტერიტორიები დავკარგეთ მანამდე საერთოდ არ გვქონდა საკუთარი სახელმწიფო, დამოუკიდებელი საქართველოს გაჭირვების ჟამს თუ ბევრმა თავისი მახინჯი სახე აჩვენა ეს დამოუკიდებლობის ბრალი კი არაა, იმ ეპოქის ბრალია როცა ყველამ ნიღაბი მოირგო სახეზე, როცა მოპარვა იქცა ჩვეულებვრივ მოვლენად.

რომელ სიმშვიდეზე საუბრობთ როცა ხალხი ტელეფონში ლენინზე, სტალინზე და ხრუშოვზე ანეგდოტებს ვერ ამბობდა, როცა ხალხი იმდენად დაშინებული იყო რომ 1956 წლის 9 მარტის მოვლენები ამ მოვლენების შემსწრე თაობის გარდა თითქმის არავინ არ იცოდა 1989 წლის 9 აპრილის მოვლენებამდე რადგან ოჯახის უსაფრთხოების მიზნით მშობლებიც კი არ ეუბნებოდნენ საკუთარ შვილებს.

მშენებლობა რომ ბრჭყალებშია ჩასმული არც ესაა დამოუკიდებლობის ბრალი, ესეც საბჭოთა ეპოქის ბრალია, რომელმაც ძალიან კარგად მიგვაჩვია იოლ ფულს, ყალბ სამუშაო ადგილებს და უსაქმურობას.

მოკლედ მე დავუკრავ ყოველთვის 26 მაისის დამოუკიდებლობას ტაშს და ვიქნები ასე!!!  აი თქვენი კი მრცხვენია ვინც საკუთარ კუჭს ანაცვალებთ საქართველოს დამოუკიდებლობას.

P.S:  მესმის მათი ვინც ამ პერიოდს საკუთარ ბავშვობასთან და ყრმობასთან აიგივებს, ყველა დროს თავისებური ხიბლი და სილამაზე ქონდა, მიუხედავად  პოლიტიკური თუ სოციალურ მენტალური სიმახინჯეებისა, მაგრამ ყველაფერი მხოლოდ საკუთარი ცხოვრებიდან გამომდინარე ხომ არ უნდა დავინახოთ? ხომ არსებობს ქვეყანა, ისტორია? განა 70-მა წელიწადმა დაგვავიწყა სამი ათას წლიანი სახელმწიფოებრიობა?

P.S.S: “ახლა ჩემს შვილს ომში გავუშვებ როცა ვიცი რომ მოკვდება? არ მოუ***ან სამშობლოს დედა როცა საქმე ჩემს შვილს ეხება, გიორგი სააკაძე რომ იყო და თავის პაატა რომ შესწირა მაშინ სხვა იყო, სხვა ცხოვრება იყო, ვაჟკაცობა იყო და კაიკაცობა, ახლა სადღაა ვაჟკაცობა?!”  – ციტატა ჩემი ძმაკაცის მამის სადრეგრძელოდან 😦

მართალი ხარ ვიტალი ძია, კარგად ახმოვანებთ, იმას რომ თქვენ თაობაში სამშობლო რაღაც ვირტუალური ცნებაა, მხოლოდ წარსულის აჩრდილი, რომელიც მარტო სადღეგრძელოებში იმსახურებს პატივისცემას, თუმცა შვილთან როცა ახსენებ შეგიძლია შეაგინო კიდეც.

 P.S.S.S: ეს პოსტი 26 მაისს რომ დამეწერა სჯობდა, მაგრამ არჩვენებს დაემთხვა :)))