ჯეიმს ვების ტელესკოპი დედამიწის მსგავს პლანეტებს დაინახავს

ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპი, ეს პროექტი – მისი მზარდი ხარჯების გამო, ცოტა ხნის წინ გაუქმების საშიშროების წინაშე დადგა. (გადაიდო 2018 წლისთვის) კოსმოსური ტელესკოპის მეცნიერებათა ინსტიტუდიდან მეთ მაუნთინისა და ჯონ გრანსფილდის აზრით ჯეიმს ვების ტელესკოპი მოგვცემს შეუფასებელ ხედვას დედამიწის ტიპის პლანეტებისა. 

ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპი ახალ ამბებში დიდი ხნის წინ გამოჩნდა. ხშირად წარმოდგენილი იყო როგორც ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპის შემცვლელი. ჯეიმს ვები რომელიც კინაღამ დაბლოკა ამერიკის კონგრესმა, გვპირდება კოსმოსური მეცნიერებების რევოლუციას.

JWST – (James Webb Space Telescope) არ არის უბრალოდ ჰაბლის გაუმჯობესებული მოდელი. განსხვავებით ჰაბლისგან რომელიც აღიქვამს ხილვად და ულტრა იისფერ სინათლეს. ჯეიმს ვების ტელესკოპი აღიქვამს ტალღებს 0.6-დან (ნარინჯისფერი სპექტრში) 28 მიკრომეტრამდე (ღრმა ინფრაწითელი რადიაცია დაახლ 100 კელვინი (-173°C ან  −280 °F)

რადგანაც JWST ეძებს სითბოს, მას უნდა შენარჩუნდეს  ძალიან დაბალი ტემპერატურა, დაცული უნდა იყოს გარსით მზის, დედამიწის და მთვარის რადიაციისგან. ტელესკოპის ტემპერატურის 40 კელვინზე (-233 °C) შესანარჩუნებლად.  JWST-ს ექნება დიდი მზის დამცავი ფენა და იმოძრავებს ფართო ორბიტაზე მზის გარშემო. მისი ორბიტა იქნება დედამიწიდან მილიონ ნახევარი კილომეტრის მოშორებით თითქმის 4-ჯერ შორს ვიდრე მანძილი დედამიწასა და მთვარეს შორის. გრავიტაციული ძალების ბალანსი დედამიწასა და  მზეს შორის L2 წერტილში JWST-ს ბევრი ენერგიის გამოუყენებლად შეუნარჩუნებს სტაბილურ ორბიტას. თუმცა ეს დისტანცია, საჭიროების შემთხვევაში, შეუძლებელს გახდის ტელესკოპის შეკეთებას ან შერემონტებას.

ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპი

“JWST-ის კომპლექსურობა, მოსახერხებელი ოპტიკა და სხვა სისტემები, რომლებიც 40 კელვინზე მუშაობენ, დამაბრკოლებელია მათი შეკეთება და შეცვლა, ამ ყველაფერმა ალბათ შექმნა მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე რთული, კომპლექსური და ძვირი ინტეგრაციის და ტესტ პროგრამები” – დაწერა ჯეიმს ვების პროგრამის წარმომადგენელმა მაიკლ კეპლენმა  The Space Review-ში 

ხუთი წლის წინ პროექტი შეფასებულ იქნა 2,4 მილიარდ დოლარად, მაგრამ უკანასკნელი ანგარიშების მიხედვით, პროექტის მთლიანმა ღირებულებამ 8.7 მილიარდ დოლარს მიაღწია.

ტელესკოპის შესაქმნელად უკვე 3,5 მილიარდი დაიხარჯა, კონსტრუქციის 3/4 უკვე მზად იყო, როცა კონგრესი მისი სიძვირის გამო პროექტის გაუქმებას აპირებდა, თუმცა საბოლოოდ პროექტი გადარჩა, მხოლოდ გადაიდო 2018  წლისთვის. ტელესკოპის გაშვება მოხდება ეცროპული რაკეტით Ariane V.

JWST -ის მიზანია დიდი აფეთქების შემდგომი ყველაზე ადრეული ვარსკვლავებისა და გალაქტიკების მოძებნა. ვარსკვლავების, გალაქტიკების და პლანეტური სისტემების ევოლუციისა და ფორმირების შესწავლა.

მეთ მაუნთანის (კოსმოსური ტელესკოპის სამეცნიერო ინსტიტუტის დირექტორი) და  ჯონ გრანსფილდის (ყოფილი ნასას ასტრონავტი და მეცნიერი) მიხედვით, JWST  ასევე მოძებნის და შეისწავლის პლანეტებს, რომლებიც გარემოექცევიან შორეულ ვარსკვლავებს. ასეთი დაკვირევების შესაძლებლობა არ ქონია აქამდე არც ერთ ტელესკოპს. Astrobiology Magazine ის რედაქტორი ლესლი მალენი ესაუბრა მაუნთინს და გრანსფილდს იმის შესახებ თუ რა შეიძლება გამოავლინოს JWST-მა ჩვენი გალაქტიკის შესაძლო სასიცოცხლო ადგილების შესახებ:

The Pale blue dot (fairy tale)

იყო და არა იყო რა იყო ერთი პატარა მკრთალი ლურჯი წერტილი, ამ წერტილის ზედაპირზე იყო კიდევ ერთი ნამცეცა წერტილი, რომელთანაც შედარებით ლურჯი წერტილი უზარმაზარი იყო, ამ წერტილს მიუხედავად მისი სიმცირისა ბევრი კუთხე ქონდა, დიახ, ეს იყო (იყო რა არის) პატარა ქვეყანა, – იბერია, რომელიც გაბრწყინების მოლოდინში გაშეშებულიყო. მისი მცხოვრებნი ცის გახსნის ელოდნენ და სულ ზევით იყურებოდნენ, სულ ზევით – წარსულში. ყველაფერი იყო ამ ქვეყანაში – მაგალითად ნიჭი, ამას ისიც მოწმობს რომ ყველას უმაღლესი ქონდა დამთავრებული – იყო ეროვნული ფასეულობები: –  სადღეგრძელოების დაზეპირებული თანმიმდევრობა, კულტურული სტერეოტიპები, გლობალიზაციის შიში და სარწმუნოება, რომელიც რატომღაც ეროვნული ფასეულობებისა და ტრადიციათა ნუსხაში ეწერა დიდის ამბით და არა, რწმენის კატეგორიაში. “მართლმადიდებლობამ ქვეყანა გადაარჩინა” – გაიძახოდნენ გულზე მჯიღის ცემით გასაბრწყინებელი იბერიის შვილები “100 000 მოწამემ თავი შესწირა სარწმუნეობას” ადიდებდნენ წარსულს იმიტომ რომ თანამედროვეობაში განსადიდებელი აღარაფერი დარჩენილიყო.